Historisch landschap

Kenmerkend voor het landschap zijn de lange lijnen, de lange sloten en slagenverkaveling. De oeroude lijnen uit de waterstructuur krijgen nieuwe betekenis en invulling in de nieuwe wijk. De wijk voegt zich zorgvuldig naar het ritme van het historische landschap.

De Lange Weeren is onderdeel van het veenweidelandschap en de droogmakerijen. Waterland met vele wandel – en fietsroutes. Dit biedt een prachtige gelegenheid om natuur en landschap onderdeel te laten zijn van de wijk.

Het gebied de Lange Weeren is onderdeel van het Noord-Hollands landschap dat met zijn veenweides en droogmakerijen een grote populariteit geniet. Regionaal, nationaal en internationaal. Kenmerkend voor dit landschap is een structuur van lange sloten, een zogenaamde slagenverkaveling. Deze lijnen (‘Weeren’) zijn bepalend voor het aanzien van dit veenweidelandschap. De naam de Lange Weeren is niet toevallig gekozen, want de langste lijnen bevinden zich ter plaatse van de Lange Weeren.

Nieuw leven in de polder
In de Lange Weeren ontwikkelen we een nieuwe woonwijk. We hebben Felixx Landscape Architects & Planners gevraagd om het ontwerp te maken van de openbare ruimte van deze nieuwe wijk. Een belangrijke vraag bij het ontwerp van de nieuwe wijk en het ontwerp van de openbare ruimte is: hoe kunnen we de bestaande structuur van het gebied inzetten om een woonwijk te maken, waar het plezierig wonen is én die goed aansluit op het omliggende landschap? Felixx is hiermee aan de slag gegaan om een groene woonwijk te ontwerpen die een gezonde leefomgeving is voor mens en dier.

Marnix Vink van Felixx vertelt hierover: “Het bestaande open landschap zal door de ontwikkelingen veranderen, maar dit betekent niet dat het gebied er in biodiversiteit op achteruit gaat. De sloten in de nieuwe wijk worden verbreed en blijven verbonden met de omliggende sloten in de polder en worden tevens verbonden met de watergangen in de aangrenzende wijk Blokgouw. Alle straten in de wijk worden uitgevoerd met groene bermen aan weerszijden, waardoor het aantrekkelijke straten worden voor mens, plant en dier. De groene straten kunnen worden gerealiseerd door het parkeren niet in de bermen van de straat te positioneren maar dit te clusteren in meerdere compacte ‘parkeerkoffers’ tussen de kavels in. Zo blijft parkeren dicht bij de woningen mogelijk én is er ruimte voor gebruik en natuur.”

Groenblauwe loper en de flanken
Twee essentiële onderdelen in het ontwerp geven de natuur nog meer ruimte en zorgen voor een groene en gezonde toekomst voor de woonwijk; de groenblauwe loper en de flanken. De groenblauwe loper vormt de centrale openbare ruimte in de nieuwe wijk met een landschappelijke uitstraling. In deze zone komt een aantal belangrijke onderdelen van de openbare ruimte samen: een recreatieve fietsroute, diverse speel- en verblijfsplekken, open groene ruimte, de centrale plek in de wijk en de verbrede watergangen. Met flauwe oevers, inheemse bomen, kruidenvegetaties en riet ontstaat een rijke, bio-diverse parkachtige omgeving die zich uitstrekt over de volledige lengte van de wijk.

De flanken ten noorden en zuiden van de woonwijk, zijn voormalige graasweides die door hun gebruik rijk aan voedingsstoffen zijn. Grassen en riet gedijen op deze weides. Andere planten, struiken en bomen kunnen hier echter nog niet groeien. Om de weidebodem voedselarmer te maken, planten we lisdodden. De lisdodden worden geoogst en afgevoerd, waardoor er steeds minder voedingsstoffen in de bodem komen. Door dit beheer wordt het agrarisch productieland geleidelijk omgezet; weidegrond wordt natte natuur met riet, water en bloemrijk grasland. Het landschapsontwerp voor de flanken voorziet tevens in diverse wandelpaden en -steigers die aansluiten op de wijk en op Blokgouw. Als natuurlijke entree geven de flanken de woonkwaliteit in de wijk een extra groene impuls met mogelijkheden voor natuur én recreatie.

Biodiversiteit
Ook de nieuw te planten bomen in de straten, de groenblauwe loper en de flanken passen in het natte, veenlandschap. Wilgen, Elzen en Essen zijn soorten die het hier naar hun zin hebben. Daarnaast zullen er enkele, meer parkachtige, bomen geplant worden zoals Moerascipressen, Eiken en Hazelaars. De bomen trekken op hun beurt diverse vogels, insecten en vleermuizen aan.  De groenblauwe loper door de wijk, de natuurgebieden in de flanken en de vergroening van het straatbeeld, vergroten samen de biodiversiteit in het gebied. Marnix: “Zo zal in de Lange Weeren een rijke natuur en een mooi groen-stedelijk landschap ontstaan. Een aantrekkelijke woonwijk en een toegankelijk gebied voor bestaande en nieuwe bewoners van Volendam.”

We besteden aandacht aan circulair en duurzaam bouwen en maken dit inzichtelijk op basis van vijf thema’s. Deze thema’s zijn energie, milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. Dankzij bewust materiaal gebruik en doordachte ontwerpen worden de duurzaamheidsprestaties van onze woningen hoog gewaardeerd. 

Water

In Nederland zijn we geoefend het wassende water buiten te houden. Wij zijn het land van dijken en duinen, droogmalen en waterafvoer. Maar ook in Nederland wordt het weer steeds extremer. Dat merken we bijvoorbeeld al aan de hitte in de zomer. Het regent steeds vaker en ook steeds harder. Dat het klimaat in Nederland verandert staat vast. En daarmee ook dat wij mee moeten veranderen en ons moeten aanpassen. Daarom lees en hoor je nu steeds vaker over klimaatadaptatie.

Volendam
Ook in Volendam wordt er gekeken naar en gewerkt aan klimaatadaptatie. Er moet rekening worden gehouden met toekomstige wateroverlast door meer regenbuien die bovendien meer water geven.
In de gemeente Edam-Volendam, ten westen van de wijk Blokgouw ligt het agrarisch landschap van de Lange Weeren. De Lange Weeren is een laaggelegen gebied in de Zuidpolder waar, in de huidige situatie, bij extreme neerslag veel water geborgen wordt. De Lange Weeren ligt in het zogenaamde noodventiel van de Zuidpolder. In extreme neerslagsituaties stroomt het water vanuit een groot deel van Edam-Volendam naar dit noodventiel. Hierdoor heeft de Lange Weeren een belangrijke rol in het afvoeren van regenwater van Edam-Volendam bij hevige neerslag.
In dit gebied wordt door Scholtens een grote woonwijk ontwikkeld. Om ervoor te zorgen dat de ontwikkeling van woonwijk De Lange Weeren niet voor problemen elders in Edam-Volendam zorgt en te voorkomen dat de nog aan te leggen kavels en wegen kwetsbaar zijn voor hevige neerslag, heeft Scholtens een wateroverlastanalyse uit laten voeren. Scholtens heeft een grondpositie van 40Ha in de Lange Weeren waarvan 30 Ha ontwikkeld gaat worden tot woonwijk. De overige 10Ha (De Flanken) worden door Scholtens ingezet t.b.v. waterberging.
Olga Pleumeekers van Nelen & Schuurmans, adviesbureau op het gebied van Water en IT, is in opdracht van Scholtens betrokken bij de planvorming van woonwijk De Lange Weeren.  Volgens Olga zou iedere planontwikkeling het voorbeeld moeten volgen van Scholtens om een wateroverlastanalyse uit te voeren: “Er wordt te vaak gebouwd, zonder dat de interactie tussen watersysteem en maaiveld goed onderzocht is. Door een gebiedsmodel te maken, waarin je het ontwerp integreert, kan al snel inzicht gegeven worden in de bergingscapaciteit van de nieuwe wijk en de werking van het watersysteem tijdens een extreme bui. Dan weet je of het ontwerp klimaatadaptief is en er bij extreme piekbuien geen wateroverlast ontstaat”.

Wateroverlastanalyse
De wateroverlastanalyse voor de Lange Weeren is door Nelen & Schuurmans uitgevoerd door een gedetailleerd en integraal model op te stellen van de hele Zuidpolder waar Volendam in ligt. Dit is gedaan met het state-of-the-art rekeninstrument 3Di. Hierin is heel precies het watersysteem én het maaiveld opgenomen. Juist door de interactie van de buitenruimte van het nieuw te ontwikkelen stedelijk gebied, het polderlandschap en het watersysteem gedetailleerd mee te nemen in één integraal model, kan goed inzichtelijk worden gemaakt wat het effect van de aanleg van de Lange Weeren is op wateroverlast door extreme buien in de gehele Zuidpolder. Met dit model zijn verschillende inrichtingsplannen doorgerekend met extreme buien en getoetst of het plan voldoet aan de eisen (geen wateroverlast en voldoende berging).
 
Uit de analyse blijkt het volgende:

• De flanken van De Lange Weeren krijgen een waterinrichting waarbij het oppervlak aan open water flink toeneemt. Daarnaast wordt de bestaande waterberging uitgebreid. Zo biedt de ontwikkeling van De Lange Weeren een positieve bijdrage aan de bergingscapaciteit in de Zuidpolder tijdens extreme neerslag.
• Er wordt extra bergingscapaciteit gecreëerd waarmee de ontwikkeling van de derde ontsluitingsweg kan worden gecompenseerd.
• De ontwikkeling van De Lange Weeren en de derde ontsluitingsweg bieden de mogelijkheid om het watersysteem zo in te richten dat de wateroverlast in het laaggelegen Volendammermeer afneemt.
• Het plan voor De Lange Weeren is zo ontworpen dat het niet afwentelt op haar omgeving, maar juist een plus biedt voor haar omgeving. Dit is gerealiseerd door veel groen in het plan op te nemen die als wadi’s fungeren en het oppervlak open water te vergroten.

“In De Lange Weeren kunnen we zo het risico op natte voeten aanzienlijk verkleinen en de waterproblematiek verminderen” zegt Olga. “Door een dergelijk gedetailleerd gebiedsmodel te gebruiken, is het mogelijk een waterrobuust plan te ontwikkelen, zelfs in het noodventiel van een polder.”

Wat kun je zelf doen?
Wateroverlast kun je zelf ook beperken door minder tegels en meer groen in je tuin aan te brengen. Het regenwater zakt zo gemakkelijker in de bodem waardoor het riool en de watergangen minder overbelast worden. Zo zorgen we samen voor droge voeten!

“Klimaatbestendige inrichting van de groenblauwe loper. © Felixx Landscape Architects & Planners”

Woningdruk

De behoefte aan woningen in Volendam is erg groot. Dit komt naar voren in objectieve rapporten van gemeente en provincie. Ook de grote belangstelling voor woningbouw in de Lange Weeren laat zien dat er veel vraag is. De vraag naar woningen is groot en divers. Er zijn jongeren die een woning zoeken maar ook ouderen, alleenstaanden en gezinnen. De Lange Weeren zal een gevarieerde nieuwbouwwijk worden die voor ieder wat wils  heeft. Rijwoningen, appartementen, 2 onder 1 kapwoningen, vrijstaande woningen en kavels voor zelfbouw. Bouwen voor de vraag is het uitgangspunt waarbij betaalbaarheid een belangrijke ambitie is. Op die manier kan de Lange Weeren een belangrijke bijdrage leveren om de druk op de Volendamse woningmarkt te verlichten. 

10 Redenen om te gaan wonen in Volendam

- Een authentieke en gezellige dorpskern, gecombineerd met moderne wensen op winkel-, horeca- en recreatiegebied
- Gezelligheid op de Dijk
- Voor starters, gezinnen en senioren
- Nieuwbouw
- Goede verbinding naar Amsterdam (15 minuten)
- Ziekenhuis/stadion op loopafstand
- Goed bereikbaar met openbaar vervoer
- Zelf uw ideale woonomgeving creëren
- Wonen dichtbij zwembad Edam-Volendam
- Wonen nabij Amsterdam

Mobiliteitsconcept

Mobiliteit in de Lange Weeren
De Lange Weeren wordt goed bereikbaar voor bewoners en bezoekers - jong en oud, te voet, fiets, per bus of (deel)auto. In een prettige woonwijk wordt geleefd en is de openbare ruimte voor iedereen. Daarom is het autoverkeer in de Lange Weeren zo veel mogelijk gebundeld op één centrale noord-zuid as en vertakt daaromheen om het gemotoriseerde verkeer te spreiden. Zo wordt plek gemaakt voor meer ‘actief’ verkeer: voetgangers, fietsers, sporters en spelende kinderen. Het netwerk van fiets- en looppaden is juist fijnmazig. Zo hebben fietsers en voetgangers veel opties en is elke plek goed bereikbaar voor per voet of op de fiets. De Lange Weeren wordt ingericht als 30 km/uur zone. Doodlopende straten zijn zoveel mogelijk voorkomen in het plan om de relatief gevaarlijke achteruitrijdt bewegingen van bijvoorbeeld pakketbezorgers zo veel mogelijk te voorkomen.

Parkeren met de fiets of (deel)auto
Je stapt vanuit de voordeur zo op de fiets. In de verdere planuitwerking zal ruim voldoende aandacht gegeven worden aan het creëren van stallingsmogelijkheden voor de fiets op eigen terrein. Auto’s worden vlakbij geparkeerd in clusters (parkeerkoffers) of op de oprit bij de woningen in het hogere segment. Autobezit is geen noodzaak in de Lange Weeren: deelauto’s zijn beschikbaar voor bewoners en bezoekers en te vinden in centraal gelegen ‘hubs’.

Het aantal parkeerplekken wordt zorgvuldig bepaald om goed aan te sluiten bij de vraag. Deze worden flexibel ontworpen: mocht er in de toekomst sprake zijn van overcapaciteit (er zijn meer parkeerplekken dan nodig), dan kunnen parkeervakken worden getransformeerd tot bijvoorbeeld groen om de Lange Weeren nòg aantrekkelijker te maken. Uiteraard zijn de parkeervakken toekomstproof met voldoende laadpunten om elektrisch te rijden en wordt er met de afmetingen van de parkeervakken rekening gehouden met ruimte voor doorsnee (bedrijfs)busjes.

Voorzieningen nabij, per voet of fiets
De bewoners van de Lange Weeren staan binnen tien minuten fietsen in het centrum van Volendam en met vijf minuten wandelen bij de nog in te vullen centrale voorzieningenruimte in de wijk op de stoep. Door de ligging van Lange Weeren vlakbij Volendam en nabijheid van voorzieningen zoals winkels, scholen of sportplekken kunnen veel reizen per voet of fiets worden gemaakt.

Extra aandacht voor goede ‘actieve’ verbindingen
In de ontwerpvorming zijn er verschillende netwerkvarianten gemaakt en vergeleken om de loop- en fietsroutes zo goed mogelijk in te passen. Het resultaat van deze studie door ingenieurs- en adviesbureau Witteveen+Bos heeft onder andere geleid tot extra bruggetjes voor actief verkeer naar het oosten en zuiden om goed aan te sluiten op het netwerk en directe routes te maken.

Aansluiting op bestaande wegennet
De Lange Weeren takt aan op de nieuwe Derde Ontsluitingsweg aan de noordkant en via een rotonde op de Zeddeweg aan de zuidkant. Het autoverkeer wordt zo gelijkmatig verdeeld over het bestaande netwerk. Via de N247 reizen bewoners en bezoekers van en naar Amsterdam aan de ene en Hoorn aan de andere kant. Verschillende streekbussen verbinden Edam en Volendam in alle windrichtingen. In nadere afstemming met de provincie wordt het opnemen van een bus door de Lange Weeren verkend.

Mooi wandelen en fietsen in de omgeving
De Lange Weeren ligt aan de westelijke rand van Volendam, vanaf waar je zo de polder inloopt. Bekende regionale wandelroutes liggen langs de Achterdichting en de Ringdijk Purmer, waar de voetpaden van de Lange Weeren op zullen aantakken. Een hardlooprondje in de ochtend of lunchwandeling tijdens het thuiswerken brengt het polderlandschap nabij.